NEW GARDEN

Tijdens het najaar event in 2025 zullen Peter en Katelijne van De Nieuwe Tuin weer een top tentoonstelling presenteren over linzen.

Tentoonstelling september 2025 :

Linzen: Lens culinaris, verleden, heden en toekomst

Lentils: Ancient crop, Bright future

Lentilles, de culture ancienne vers l’aliment du futur

Een oeroude, traditionele teelt met een verrassend boeiende toekomst

Linzen waren een van de eerste gewassen die door de mens geteeld werden. Hun sterke groeikracht en weerstand tegen extreme omstandigheden maakt Lens culinaris dan ook een echte overlever. Maar niet  enkel in het verleden, ook voor de toekomst vormen linzen een belangrijke teelt. De mogelijkheid om op de meest extreme gronden en onder zeer wisselende omstandigheden goede oogsten met een hoogwaardige voedingswaarde te vormen, maakt van Linzen een boeiende teelt bij een grillig klimaat en in extreme gebieden. Ze vormen zo een belangrijk onderdeel voor onze voedselveiligheid.

Peter en Katelijne verzamelden, selecteerden, kweekten en oogstten linzen uit Italië en Frankrijk, Duitsland, Spanje en Griekenland, maar ook uit Indië, Ukraïne, Polen, Iran, Nepal, Ethiopië , Egypte en Canada. Ze stellen ze graag voor in een brede waaier aan diversiteit aangevuld met het verhaal van hun boeiende verleden, hun traditionele hedendaagse toepassing en hun verrassende mogelijkheden voor de toekomst.

Linzen – Lens culinaris

Linzen waren de eerste planten die door de mensen in cultuur gebracht werden toen ze van jagers/verzamelaars naar landbouw overgingen. Daarom worden ze vaak verbonden met de vroegste geschiedenis van de mens compleet met verwijzingen naar de Bijbel. De planten komen oorspronkelijk uit West en Centraal Azië maar worden nu zowat over heel de wereld geteeld. Linzen willen, een beetje verrassend, vrij koele temperaturen om te groeien, net als erwten en in warmere regio’s vormen ze een ideale winterteelt. De grootste producenten ter wereld zijn Canada en India. Twee grotere contrasten kun je je nauwelijks voorstellen, maar de planten zijn blijkbaar veelzijdig genoeg om zich telkens aan te passen. En dus ook hier bij ons vormt de teelt geen enkel probleem. Net als bij alle peulvruchten is er bij de teelt niet echt nood aan extra stikstof. Een mooie humusrijk grond is ideaal maar puur zand lukt ook en een open zonnige standplaats is wel belangrijk.

In de tuin  

Je kunt linzen net als erwten zaaien vanaf eind maart tot begin mei, de zaden komen op 2 cm uit elkaar en de rijen op 50 cm afstand. Dat is uiteraard allemaal een beetje afhankelijk van het type grond en de gekozen variëteiten. Zoals bij alle peulvruchten zijn zandige en wat schralere bodems bruikbaar. Tijdens de groei vragen ze verder geen aandacht behalve regelmatig schoffelen en onkruidvrij houden. Linzen vormen fijne bossige planten met kleine langwerpige blaadjes en met heel kleine witte en roze nauwelijks merkbare bloei. Die bloei wordt vrij snel gevolgd door eerst groene en daarna kleine bruine peulen met 2 soms 3 linzen. Laat de planten volledig uitgroeien en vervolgens drogen en oogst ze in hun geheel wanneer de meeste peulen bruin en droog zijn.

Bewerk de droge geoogste planten met de voeten in een grote bak of kuip en oogst de zaden die zich onderaan in de bak verzamelen. Reken op flink wat oppervlakte en werk om een redelijke oogst te bekomen. Een rij van 6 meter geeft 250 tot 300 gram gedroogde linzen. Dat is niet meteen een topper maar hou rekening met de grote voedingswaarde van wat je oogst en om een juiste vergelijking te maken met andere groenten moet je de linzen nog bereiden om tot een vergelijkbaar gewicht en meetresultaat te komen. Linzen zijn rijk aan langzaam verterende eiwitten, zitten vol vezels, bevatten foliumzuur en kalium, ijzer, calcium, selenium en magnesium. Ze zorgen door de aard en die hoeveelheid eiwitten na het eten voor een langdurig voldaan gevoel.

Linzen zijn beschikbaar in beige, oker, bruin, groen, oranje en zwart. De extra kleine zwarte ‘Beluga’ linzen staan bekend als ‘de plantaardige kaviaar’. De wat grotere ‘Earth’ linzen zijn diepgroen. ‘Verte du Puy’ is een klassieke franse variëteit. Berglinzen hebben een okerachtige tint. Russische linzen zijn vaak erg groot, variëteiten uit India opvallend klein.

In de keuken

Linzen moet je niet voorweken maar wel wat langer koken. Afhankelijk van de gekozen soort is dat 30 tot 45 minuten.

Was en spoel de linzen en doe ze in een pan met de dubbele hoeveelheid water. Je kunt sjalot, laurier en peper toevoegen bij het koken. Breng aan de kook en laat daarna afgesloten op een sudderplaatje een half uur tot 45 minuten zachtjes koken. De linzen zijn dan klaar voor gebruik. Ze zijn perfect als smaakvolle peulvrucht op zich, verwerkt tot hummus of soep, maar ook als basis voor broodbeleg.

Linzen-maaltijdsoep

Een heerlijk verwarmende en voedzame soep, genoeg voor een complete maaltijd.

ingrediënten (voor 4 personen)

een eetlepel olijfolie, 2 teentjes knoflook, 1 prei, 2 wortelen, twee stengels selderij, één peterseliewortel, 200 gr linzen

2 blokjes groentebouillon, 2 liter water, peper en zout, blaadje laurier, bosje bladpeterselie

bereiding

Verhit de olijfolie. Fruit hierin de gesnipperde knoflook, de grof gesneden prei, wortelen en selder en de wortelpeterselie. Eén minuut roerbakken en één minuut zachtjes laten stoven met deksel op de pan. Voeg het water toe samen met de linzen, laurier en groentebouillon. Laat ruim een half uur zachtjes koken en voeg als laatste peper en zout en bij het serveren flink wat gesnipperde peterselie toe.

Besluit

Linzen groeien zonder veel problemen in ons klimaat. Ze hebben beiden een unieke smaak en voedingswaarde én als peulvruchten laten ze elke keer wat stikstof achter in de grond. Ze passen dus uitstekend in een systeem van vruchtwisseling. Ze hebben in tegenstelling tot wat je zou verwachten, geen extra warmte of een extra lang seizoen nodig en stellen geen hoge eisen aan de grondsoort maar willen wel een open standplaats in de tuin. Je moet wel rekening houden dat het veeleer een veldgewas is en dat de opbrengst per vierkante meter of van een rij in de moestuin vrij beperkt is. Maar voor wie het een keer wil uitproberen is het een opvallend gewas met een rijk verleden en een grote belangrijke toekomst. En het gevoel van een linzensoep of linzenhummus uit eigen tuin is best bijzonder.